Soñou
que eu era un cabalo
Este
texto foi o máis doado de escribir. O formato de diario para narrar
ten a vantaxe de que non hai que ter unha visión de conxunto antes
de comezar, e esa linealidade despois, na lectura, produce un
resultado explosivo (no sentido de que os elementos foxen seguido dun
centro, fronte á máis convencional implosión), o que fai dun
xénero que parece a primeira vista un tanto démodé un dos máis
actuais que se me ocorren. Un diario (mesmo os de verdade) é unha
ficción que toma emprestado da vida o ritmo; despois (como acontece
cos diarios de verdade) pode tomar tamén dela elementos, anécdotas
ou sucesos, pero o que fai dun diario un diario, para min, é ante
todo o ritmo.
A
maior parte dos soños que aparecen no texto están tirados tamén da
realidade, aínda que non necesariamente da miña. O soño do cabalo
co que dá comezo a trama tívoo alguén respecto de min e eu sentín
algo similar ao que sente o narrador deste texto, aínda que pouco
máis temos en común el e mais eu, espero. Gosto de pensar que a
narración dese soño é o momento no que a miña escrita se achegou
máis á vella temática do amor, fóra (creo, espero) do envoltorio
dos tópicos. O soño da fin do mundo tíveno eu e creo que foi unha
das experiencias estéticas máis poderosas da miña vida onírica e
extraonírica que, evidentemente, como tantas (acaso todas), perde a
consistencia ao verquelo en palabras. A miña preocupación principal
foi que os soños narrados, mesmo algún inventado que hai, tivesen a
textura e a lóxica que realmente teñen os soños, esa fébel, ás
veces case inexplicábel conexión coa realidade (a realidade da
ficción, claro). O principal inimigo do narrador de soños é o soño
simbólico, o soño como recurso estilístico que, desde o romantismo
até o best seller pasando por Hollywood e mesmo, póñanse como se
poñan, polos surrealistas, pretende explicar demasiadas cousas (eu,
por moito que envíe o narrador a unha consulta de psicoanálise, non
creo que os soños expliquen nada nin que sexa unha mágoa que non o
fagan; están ben como están).
Que
fose o texto máis doado non quere dicir que o escribise axiña:
levoume algo máis dun ano e remateino un mes de agosto nunha aldea
do sur de Extremadura chamada Helechal na que pasei unha semana;
escribir as últimas páxinas de “Soñou que eu era un cabalo”
deu en ser, xunto con aprender a tocar un pouco a harmónica, un
remedio intelixente contra a calor de despois de xantar para unha
persoa coma min incapaz de durmir sestas se non é dentro da cama e
co pixama posto como se non fose unha sesta senón, simplemente, pola
noite. Tempo antes, cando do texto só había o título e as
primeiras tres ou catro entradas, lera La novela luminosa
de Mario Levrero, que me dera azos para continuar porque demostraba
como a lectura dun diario pode producir adición (a min en realidade
prodúcenma case todos os diarios non demasiado pedantes, xa desde o
Diario secreto de Adrian Mole
de Sue Townsend que debín ler dez ou quince veces cando tiña poucos
libros e moito tempo, e até os de Gombrowicz que rematei practicamente o
outro día). Prometinme non copiar a Levrero, pero recoñezo que a
idea do computador como vicio (aquí é o porno, en Levrero os
solitarios, creo) e o diario como reflexo dunha certa indolencia
vital, están en Levrero; non así a liña descendente, de teoría da
evolución inversa, que opera no meu narrador e que é, supoño, o
elemento narrativo que pode facer ver este texto como conto; esa bebe
máis ben de historias de decadencia, como O anxo azul
de Sternberg ou case calquera filme de Fassbinder (por exemplo a miña
adorada serie Berlin Alexanderplatz),
o realizador que morreu unhas poucas horas despois de nacer eu. Tamén
hai unha conexión cos Apuntamentos subterráneos
de Dostoievski, pero por azar, xa que esta novela a lin tempo despois
de rematar o texto.
As
cancións mencionadas, e os seus intérpretes, son reais; as actrices
porno tamén; os vídeos porno inventeinos, pero é posíbel e mesmo
probábel que existan.
Un
dos meus temas preferidos, xa desde que con doce anos xogaba a pór
unha palabra diante doutra para ridiculizar un profesor de educación
física, foi o excedente de masculinidade nalgúns personaxes varóns
(excedente que no profesor en cuestión, no da ficción e no da
realidade, producía un cheiro desagradábel, un consumo desaforado
de tabaco negro e un gran bigote). Este tema regresou con forza, a
causa dunha nota de contracapa demasiado explícita, da que
desafortunadamente asumo a responsabilidade, en dz ou o
libro do esperma. Había aí un
texto titulado “tristeza”, que lembro dos menos ruíns, que tende
pontes con estoutro, a causa da decadencia nun personaxe un tanto
traizoado pola súa identidade de xénero. Porén quero pensar que de
a pouco vou pontificando cada vez menos e que pouco hai xa, neste
narrador, dese discurso lixeiramente pedagóxico que ás veces custa
tanto abandonar. Unha ferramenta diferenciadora entre ambos textos e
que trata de facer do anónimo personaxe central deste unha figura
moito menos estereotipada que Zé Pedro, o exboxeador e expresidiario
protagonista de “tristeza”, foi aproximar algúns dos seus trazos
á miña experiencia ou á experiencia de persoas próximas a min,
pero non de todo: é máis novo que Zé Pedro, aínda que máis vello
ca min; dedícase á música, aínda que toca o contrabaixo e
pretende que a música sexa o seu único oficio, vive nunha cidade
(que non se menciona porque non cadra pero é Barcelona) na que eu
vivín, aínda que non é na que actualmente vivo. Podería ser,
agora que o penso, unha de tantas narracións do paso á vida adulta,
só que non ten sentido que os protagonistas deste tipo de narración
continúen a roldar os vinte anos, polo menos os das clases medias;
camiño dos corenta resulta moito máis verosímil. Iso pénsoo
agora. No seu momento pretendín describir, por explicalo demasiado
simplemente, onde estaría eu ou alguén coma min se dese ou désemos
rédea solta á preguiza, ao nihilismo e sobretodo á covardía, isto
é, se retirase da miña vida, das nosas vidas, a capacidade da
empatía, o bendito autoengano que nos fai ser persoas.
