Vén de saír o nº 200 de Tempos Novos. No suplemento ProTexta, que agora está inserido no corpo da revista, aparece un texto que me encargaron: unha visión subxectiva da literatura francesa actual. É este:
Impresións mexicanas*
Hai algúns anos visitei
a cidade mexicana de Acapulco. A sensación que me deu foi de ruína,
de estar a ver un lugar que estivo moi á moda para os turistas nunha
época e que agora malvive en base a unha fama que xa non merece.
Cando me instalei en
Francia e me interesei pola súa actualidade literaria (atención,
falo sempre de narrativa), a sensación foi moi semellante: o de que
os tempos pasados sempre foron mellores é case sempre mentira, pero
non o é se se fala de cousas como a conciencia de clase, o sabor do
leite e certas verduras ou a literatura francesa.
Teño a sensación de
que esta tomou demasiado en serio construír unha oposición á
ficción estadounidense, baseada, a grandes trazos, na acción, e que
para iso esaxerou un tipo de novela artellada en torno ás ideas e
conceptos que xa existía de antes (digamos Camus), sen ter en conta
que a condición posmoderna invalidou os temas trascendentes e por
iso tantas novelas francesas actuais asemellan tanto a monólogos do
clube da comedia.
Detesto as seguintes
tendencias:
a) A novela de ideas
antes mencionada, sen unha trama forte, na que un personaxe fala e
opina de cousas que, a gusto do autor, oscilan entre o intrascendente
e o cínico-misantrópico: Frédéric Beigbeder, Amélie Nothomb.
b) A novela
pretendidamente escrita nunha linguaxe simple e áxil cuxa
simplicidade e axilidade consisten en escribir frases curtas e sen
adxectivos pero non son quen de contar que un personaxe fixo unha
análise de sangue sen explicar cada un dos pasos que hai que seguir
para facer unha análise de sangue: boa parte dos que escriben novela
negra.
Michel Houellebecq facía
parte do primeiro grupo. La carte et le territoire meteuno de
cheo tamén no segundo.
Interésame moito máis
unha terceira tendencia:
c) A novela que toma
prestados elementos da non ficción e que se chama novela para
vendela mellor pero poderíase chamar crónica xornalística: libros
como HHhH de Laurent Binet, Entre les murs de François
Bégaudeau ou Limonov de Emmanuel Carrère son algúns
exemplos. O asunto dos feitos reais non deixa de dar morbo, os
personaxes recuperan un papel que talvez sempre mereceron e a
dimensión metaliteraria de contar como se escribiu o libro (dun modo
máis práctico que teórico) constitúe algo bastante parecido a
unha trama.
Como pasa en todas
partes, na edición independente é máis doado encontrar cousas que
saian da norma (o que tampouco é garante de calidade). Descubrín
serodiamente a editora Le Dilettante e grazas a ela lin autoras como
Christine Avel (L'apocalypse sans peine) ou Anne Lenner
(Cahin-caha). Tampouco senta nada mal botarlle un ollo á
literatura en francés escrita fóra de Francia. Este verán morreu o
escritor quebequés Gaétan Soucy, cuxo La petite fille qui aimait
trop les allumettes ten a estraña virtude de non parecérseme a
nada.
Repousa, por último, na
miña mesa desde hai tempo a coñecidísima novela Les
Bienveillantes de Jonathan Littell. Non sei se é por algunhas
frases soltas que lin ou porque a doble nacionalidade
franco-estadounidense do autor me fai pensar que talvez tenda unhas
pontes necesarias coa (na miña opinión) moito máis interesante
literatura norteamericana, pero o certo é que teño grandes
esperanzas de me reconciliar grazas a ela con Francia, agora que xa
non vivo aí.
* O título non é meu senón da redacción; resulta un tanto estraño, igual que a foto de Acapulco que ilustra o texto. Debe ser a globalización.
